W wielu artykułach szczególnie poświęconym wyjazdom samochodem z granicę znajdziemy wzmianki o obowiązkowym wyposażeniu pojazdu. Wielu kierowców ma kłopot z wymienieniem akcesoriów obowiązkowego wyposażenia w Polsce, nie wspominając o obowiązkowym wyposażeniu pojazdu wymaganym za granicą. Wielu kierowców nie wie w jakich okolicznościach i gdzie stosować obowiązkowe wyposażenie. Oprócz obowiązkowego wyposażenia pojazdu warto również wyposażyć pojazd w dodatkowe nieobowiązkowe akcesoria, które mogą być pomocne w różnych nieprzeodzianych sytuacjach.
Obowiązkowe wyposażenie pojazdu w Polsce
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 roku, w każdym pojeździe powinna znaleźć się gaśnica oraz trójkąt ostrzegawczy ze znakiem homologacji.
Trójkąt ostrzegawczy
Służy do ustawienia go na drodze w razie unieruchomienia pojazdu na w skutek awarii lub wypadku. Z reguły nowy pojazd jest fabrycznie wyposażony w trójkąt ostrzegawczy z homologacją. W przypadku, gdy musimy zakupić trójkąt ostrzegawczy, należy sprawdzić czy ma on odpowiednią homologację. Warto też zwrócić uwagę czy także oznaczony jest symbolem E - certyfikat najwyższej jakości. Produkty z takim oznaczeniem mają mocniejsze i trwalsze odblaski, co przekłada się na lepszą widoczność z większej odległości. Przed zakupem warto również sprawdzić jak łatwo go wyciągnąć z etui i jak łatwo go rozłożyć - w stresie po wypadku lub awarii samochodu mogą pojawić się problemy wykonaniem nawet prostych czynności.
Kiedy i gdzie ustawiać trójkąt ostrzegawczy?
Przepisy drogowe ściśle określają w jakich warunkach i w jakich odległościach powinien być ustawiony. W skrócie: na autostradzie lub drodze ekspresowej trójkąt ostrzegawczy powinien być ustawiony w odległości nie mniejszej niż 100 metrów od unieruchomionego pojazdu. Na pozostałych drogach: poza obszarem zabudowanym trójkąt ostrzegawczy powinien być ustawiony w odległości nie mniejszej niż 30-50 metrów od unieruchomionego pojazdu, a w terenie zabudowanym trójkąt ostrzegawczy powinien być umieszczony za pojazdem lub na nim, na wysokości nie większej niż 1 metr.
Jakie kary za brak trójkąta ostrzegawczego?
W Polsce za brak zgodnego z przepisami trójkąta ostrzegawczego (lub posiadanie tylko uszkodzonego) w trakcie kontroli drogowej pojazdu grozi mandat w wysokości od 20 do 500 zł.
Za niewystawienie trójkąta ostrzegawczego w sytuacji koniecznej można otrzymać mandat w wysokości 150zł.
Gaśnica samochodowa
Gaśnica samochodowa powinna być nie mniejsza niż 1 kg, i posiadać znak homologacji. Usytuowanie gaśnicy powinno być w miejscu łatwo dostępnym w razie potrzeby jej użycia. Do samochodu najlepsza będzie gaśnica typu BC (pozwalająca na gaszenie płynów i gazów) lub ABC (do gaszenia ciał stałych, płynów i gazów). Gaśnica samochodowa ma określoną datę ważności - zwykle 3 do 5 lat od daty produkcji. Żaden przepis nie nakłada na kierującego obowiązku robienia „przeglądu” gaśnicy. Gaśnica musi być umieszczona we właściwym miejscu i należycie utrzymana, tj. sprawna. Pomijając wątpliwości interpretacyjne, to w naszym interesie jest, aby ten element bezpieczeństwa był sprawny. Dla tego warto przeprowadzić okresowe legalizowanie gaśnicy lub zakupić nową.
Jakie kary za brak gaśnicy samochodowej?
W Polsce za brak odpowiedniej i sprawnej gaśnicy w trakcie kontroli drogowej pojazdu grozi mandat w wysokości od 20 do 500 zł.
W skrajnych przypadkach karę można otrzymać także, jeśli sprzęt nie jest umieszczony w łatwo dostępnym miejscu w samochodzie.
Za granicą mandat karny może być nałożony nie tylko za brak gaśnicy, ale również za brak ważności gaśnicy.
Jak widać nie polskie przepisy nie są zbyt wymagające jeżeli chodzi o obowiązkowe wyposażenie pojazdu. I tu możemy się natknąć na pewnego rodzaju paradoks, a oto przykład: Kamizelka odblaskowa nie jest obowiązkowym wyposażeniem pojazdu. Jednak gdy, np. w wyniku awarii, po zmroku, poza terenem zabudowanym, na drodze publicznej kierowca wysiądzie z pojazdu i nie założy kamizelki odblaskowej może zostać ukarany mandatem w wysokości 100 zł, gdyż w takim przypadku staje się pieszym. Każdy pieszy poruszający się po zmroku po drodze poza terenem zabudowanym powinien (poza pewnymi wyjątkami) posiadać jakieś elementy odblaskowe.
Inaczej wyglądają przepisy w innych państwach - wiele dodatkowych akcesoriów zakwalifikowanych jest do obowiązkowego wyposażenia pojazdu. Przyjrzyjmy się, jakie jest obowiązkowe wyposażenie pojazdu wymagane jest za granicą i rozważmy, czy nie warto wyposażyć nasz pojazd w takie akcesoria, szczególnie gdy mają wpływ na bezpieczeństwo.
Konwencja wiedeńska o ruchu drogowym
Zanim zaczniemy omawiać obowiązkowe wyposażenie za granicą warto wspomnieć o konwencji wiedeńskiej o ruchu drogowym z 8 listopada 1968 roku.Podpisały ją niemal wszystkie państwa Europy (z wyjątkiem Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Irlandii – choć kraje te również się do niej stosują). Zgodnie z zapisami Konwencji samochód powinien spełniać wymogi kraju, w którym został zarejestrowany.
Ogólnie mówiąc policja nie może karać mandatami kierowców samochodów zarejestrowanych za granicą, których pojazdy nie są wyposażone zgodnie z prawem kraju, w którym się znajdują, o ile są wyposażone są zgodnie z wykazem wynikającym z prawa o ruchu drogowym w kraju rejestracji.
Przykładowo: Jadąc do Niemiec (gdzie prawo wymaga odpowiednio wyposażonej apteczki) samochodem zarejestrowanym w Polsce (gdzie posiadanie apteczki nie jest obowiązkowe), niemiecka policja nie ma prawa ukarać nas za jej brak lub jej wyposażenie niezgodne z niemieckim prawem.
Inny przykład: Polska policja nie może ukarać kierowcę samochodu zarejestrowanego w Chorwacji za brak gaśnicy ponieważ w Chorwacji gaśnica nie jest obowiązkowa.
Niezależnie więc od tego, do jakiego kraju podróżujemy, w naszym samochodzie powinna znaleźć się gaśnica oraz trójkąt ostrzegawczy, czyli wyposażenie wymagane przez polskie prawo.
Jak wygląda to w praktyce?
Rzeczywistość niekiedy wygląda całkiem inaczej. Policja drogowa wielu państw często wbrew konwencji próbuje karać mandatami za brak obowiązkowego wyposażenia w danym kraju, nawet jeśli samochód jest wyposażony zgodnie z przepisami kraju zarejestrowania. Jeśli uprzejme przypomnienie o przepisach nie przynosi skutku, jedynym rozwiązaniem jest nieprzyjęcie mandatu. Wtedy jednak sprawa najczęściej zostaje skierowana na drogę sądową – rozstrzyganą przez sądy kraju, na terenie którego doszło do niefortunnej kontroli. Przyjmując mandat przyznajemy się do złamania prawa i możliwości odwoławcze są wtedy bardzo ograniczone.
Aby uniknąć niepotrzebnego stresu i nerwów, warto uzupełnić wyposażenie swojego samochodu o akcesoria wymagane w państwach przez które będziemy podróżować. Koszty są niewielkie w porównaniu do nerwów związanych z udowadnianiem naszych praw przed sądem obcego państwa. Pomijając kwestie prawne, wiele z nich może nam się przydać również w Polsce.
Obowiązkowe wyposażenie pojazdu za granicą
Apteczka samochodowa
W Polsce nie ma unormowań precyzyjnie określających skład wyposażenia apteczek pierwszej pomocy. W większości krajów UE przyjęło się określanie składu apteczek w oparciu o niemieckie normy DIN. Określenia "apteczka DIN" lub "apteczka model DIN" nie precyzują rodzaju apteczki a jedynie wskazują, że skład apteczki został dobrany w oparciu o jedną z kilku norm DIN
Normy DIN bardzo precyzyjnie definiują skład apteczek oraz wymagania jakościowe wyposażenia. W pojazdach stosowane są dwa rodzaje apteczek zgodnych z normami DIN:
DIN 13167 Norma określa skład apteczki pierwszej pomocy dla motocykli. Ze względu na ograniczoną ilość miejsca zawartość takiej apteczki jest mniejsza w porównaniu do apteczki samochodowej.
DIN 13164 Norma określa skład apteczki pierwszej pomocy dla pojazdów samochodowych. Zawartość takiej apteczki dostosowana jest do opatrywania ran powstałych w trakcie wypadków drogowych i nie tylko.
W handlu możemy spotkać apteczki z zapisaną normą DIN i rozszerzeniem "PLUS" np. DIN 13164 PLUS - oznacz to, że skład apteczny został wyposażony w więcej elementów niż wymaga norma. Najczęściej producenci dołączają do wyposażenia apteczki np. ustnik do sztucznego oddychania, chusteczki dezynfekujące lub inne środki.
Mimo, iż w Polsce samochodowa apteczka pierwszej pomocy nie jest wymaganym obowiązkowym wyposażeniem samochodu, to warto w takową wyposażyć nasz pojazd. Oczywiście zawartość takiej apteczki powinna być zgodna z standardem unijnym.
Kamizelka odblaskowa
W wielu europejskich krajach, kamizelka odblaskowa jest obowiązkowym wyposażeniem samochodu. Obowiązkowo kamizelkę odblaskową powinien założyć kierowca i wszystkie osoby, które zamierzają opuścić samochód na autostradach lub w terenie niezabudowanym.
Ilość kamizelek odblaskowych powinna być adekwatna do ilości miejsc siedzących w pojeździe. Kamizelki powinny znajdować się wewnątrz pojazdu, tak aby każda osoba opuszczająca pojazd była ubrana w kamizelkę odblaskową.
Czy kamizelka odblaskowa musi spełniać jakieś normy?
Każda odzież ostrzegawcza powinna spełniać normę EN 471. Niespełniające norm kamizelki często mogą też po prostu słabo odbijać światło, co z kolei negatywnie wpływa na nasze bezpieczeństwo. Wyjeżdżając za granicę bez kamizelki lub z kamizelką, która nie spełnia określonych w danym kraju wymagań, narażamy się na mandat. Koszt kamizelki odblaskowej dobrej jakości, która spełnia wszystkie normy to około 10 zł.
Niewątpliwie osoby z nałożonymi kamizelkami odblaskowymi są lepiej widoczne na drodze zarówno w dzień, a przede wszystkim po zmierzchu. Dla tego, mimo iż na terenie Polski kamizelki odblaskowe nie są obowiązkowym wyposażeniem samochodu, to na pewno warto zakupić je do swojego pojazdu. Unikniemy dzięki temu problemów w trakcie wyjazdów zagranicznych, poprawimy nasze bezpieczeństwo oraz nie damy podstaw do mandatu w przypadku awarii – i wszystko to, wydając jedynie kilkadziesiąt złotych.
Koło zapasowe, podnośnik, klucz do kół lub zestaw naprawczy opony.
Choć dla wielu kierowców wydaje się to oczywiste, bo ich samochód od nowości wyposażony jest w koło zapasowe lub koło dojazdowe, to w niektórych krajach europejskich uregulowane jest to przepisami ruchu drogowego jako wyposażenie obowiązkowe pojazdu. Dodatkowo oprócz koła zapasowego obowiązkowym wyposażeniem jest podnośnik (lewarek) i klucz do kół dzięki którym samodzielnie możemy dokonać wymiany koła. W przypadku jakiejkolwiek awarii koła (nawet, gdy uszkodzeniu ulegnie felga) wymieniamy je na koło zapasowe lub dojazdowe i możemy kontynuować jazdę do celu lub do najbliższej wulkanizacji. W artykule Jak zmienić koło zapasowe dowiesz się jak bezpiecznie krok po kroku zrobić to samodzielnie.
Co z samochodami w których konstrukcyjnie nie przewidziano wnęki na koło zapasowe?
W przypadku takich samochodów zamiast koła zapasowego obowiązkowym wyposażeniem jest zestaw naprawczy opony.Jeżeli pojazd opuścił fabrykę bez koła zapasowego, fabryka wyposaża pojazd w taki właśnie zestaw naprawczy.
Zestaw naprawczy do opon to alternatywa koła zapasowego. Ma jednak swoje wady i zalety. Zaletą jest to, że w porównaniu do tradycyjnego koła zapasowego, zestaw naprawczy jest mniejszych gabarytów i jest lżejszy. Składa się z kompresora i preparatu uszczelniającego. Wadą zestawu naprawczego opony jest fakt, iż nie zawsze będziemy w stanie naprawić uszkodzoną oponę i konieczne może okazać się wezwanie pomocy drogowej. Kolejną wadą zastosowania takiego zestawu naprawczego jest fakt, iż dalszą podróż musimy jechać ostrożnie z prędkością do 80km/h, i jak najszybciej powinniśmy się udać do wulkanizacji. Nie każdy wulkanizator chce naprawiać koło po zastosowaniu preparatu uszczelniającego.
Tak czy inaczej w niektórych państwach wymagane jest koło zapasowe lub zestaw naprawczy. Dla tego warto sprawdzić czy w naszym samochodzie jest sprawne koło zapasowe lub czy mamy kompletny zestaw naprawczy.
Komplet zapasowych żarówek wraz z bezpiecznikami
Zestaw / komplet żarówek zapasowych i bezpieczników to obowiązkowe wyposażenie w wielu państwach europejskich. Zestaw powinien zawierać po co najmniej jednej żarówce z każdego rodzaju, które występują w oświetleniu zewnętrznym naszego pojazdu. Często razem z zestawem żarówek jest zestaw bezpieczników. Nie ważne, że w niektórych samochodach wymiana żarówki wymaga wizyty w serwisie - zapasowe żarówki musisz mieć. Za brak zestawu żarówek i bezpieczników kierowca może zostać ukarany mandatem karnym.
W Polsce nie otrzymamy mandatu za brak kpl. żarówek, jednak możemy zostać ukarani mandatem za przepaloną żarówkę w samochodzie, chyba że mamy sprawną zapasową. Co ciekawe nie musimy jej wymieniać jeżeli nie potrafimy tego zrobić lub gdy mamy samochód w którym wymiana żarówki wymaga wizyty w serwisie lub warsztacie. Więc również w Polsce warto w samochodzie wozić komplet zapasowych żarówek.
Linka holownicza
W niektórych państwach europejskich (np. Słowacja, Węgry) linka holownicza wchodzi w skład obowiązkowego wyposażenia pojazdu.
Na rynku można spotkać wiele rodzajów linek holowniczych:
- linki plecione - najtańsze, a za razem najczęściej spotykane. Wykonane są ze splecionych włókien polipropylenowych lub innych. Niestety szybko się zużywają.
- linki elastyczne - rozciąga się pod wpływem obciążenia co teoretycznie zwiększa wytrzymałość i odporność na zrywanie. W praktyce bywa różnie. Wszystko zależy od sposobu i warunków holowania.
- linka taśmowa (taśma holownicza / pas holowniczy) - łączy w sobie wyjątkową wytrzymałość oraz kompaktowe wymiary. Zdecydowanie dużo bardziej wytrzymalsze w porównaniu do wyżej wymiennych linek, a za razem nie wiele droższe.
- linki kinetyczne - zdecydowanie najdroższe w porównaniu do wyżej wymienionych, ale zdecydowanie najtrwalsze. Wykonane są ze wytrzymałych tworzyw, które odporne są na zrywanie nawet przy dużym obciążeniu jak przy wyciąganiu samochodu z błota czy zaspy. Liny kinetyczne (potocznie zwane kinetykami) najczęściej stosowane są w samochodach terenowych używanych do tzw. off-roadu.
Wyżej wymienione linki mogą być wyposażone w haki (przypominające karabińczyki) lub szekle.
Łańcuchy śniegowe
W niektórych państwach, jak np. w Austrii, Czechach, Francji, Niemczech i na Węgrzech, wymagane jest użycie łańcuchów na wybranych odcinkach drogi, oznaczonych stosownymi znakami sygnalizacyjnymi (to zazwyczaj drogi w wysokich górach). Jadąc za granicę i licząc się z możliwą koniecznością założenia łańcuchów trzeba pamiętać, że niektóre kraje mają bardziej szczegółowe wymagania dotyczące tego sprzętu. Przykładowo w Austrii łańcuchy muszą spełniać normę O-Norm 5117 (w przypadku samochodów osobowych), a we Włoszech normę CUNA.
Nieobowiązkowe wyposażenie
Powyżej opisane zostały akcesoria, które mogą wchodzić w skład obowiązkowego wyposażenia w wybranym kraju europejskim. Oprócz wyżej wymienionych warto nasz pojazd wyposażyć w jeszcze kilka przydatnych akcesoriów, które mogą się nam przydać niezależnie czy jesteśmy w podróży, czy poruszamy się po okolicy zamieszkania.
Młotek bezpieczeństwa (ewakuacyjny) z nożem do pasów bezpieczeństwa
Młotek bezpieczeństwa to niewielki gadżet, który bardzo często ma także nóż do przecinania pasów bezpieczeństwa. Ten gadżet może pomóc wydostać się z samochodu w razie wypadku lub kolizji. Ważne aby był wewnątrz samochodu najlepiej w łatwo dostępnym miejscu, aby w razie potrzeby można było z niego skorzystać.
Kable rozruchowe
W przypadku rozładowania lub awarii akumulatora, możemy uruchomić silnik korzystając z innego akumulatora poprzez połączenie akumulatorów kablami rozruchowymi. Posiadając w samochodzie kable rozruchowe możemy komuś pomóc uruchomić silnik dzieląc się z naszego akumulatora, lub skorzystać z czyjegoś akumulatora w przypadku, kiedy to my mamy problem z akumulatorem w naszym samochodzie.
Latarka samochodowa
Latarka, która bardzo często ma dodatkowe funkcje / tryby świecenia oraz inne akcesoria takie jak magnes, haczyk. Może się przydać, gdy awaria przydarzy się nam nocą poza terenem zabudowanym. Na rynku dostępne są również latarki bezpieczeństwa, które dodatkowa wyposażone są w ostro zakończony młotek do rozbicia szyby oraz nóż do przecinania pasów bezpieczeństwa.
Rękawice ochronne
Zajmują niewiele miejsca, ale mogą się przydać np. przy zmianie koła zapasowego lub przy usuwaniu innych usterek. Awaria koła lub inna może się przydarzyć w różnych warunkach i o różnej porze. Nie zawsze pod ręką będzie woda, aby po naprawie umyć brudne ręce.
